آداپتورهای ولتاژ ثابت – انواع آنها و پارامترها

پارامترهای اولیه آداپتورهای ولتاژ ثابت

ولتاژ خروجی

مهم‌ترین پارامتر آداپتور، ولتاژ خروجی هست. سه ولتاژ رایج، عبارت‌اند از ولتاژ خروجی ۵ ولت که بیشتر برای گوشی‌های تلفن همراه استفاده می‌شود. ولتاژ خروجی ۱۲ ولت که برای روشنایی داخلی و ادواتی چون ال ای دی‌های نواری، ال ای دی‌های شاخه‌ای استفاده می‌شود. ولتاژ خروجی ۲۴ ولت که برای روشنایی خارجی نمای ساختمانی، کارکرد بیشتری دارد.

جریان و توان خروجی

دومین پارامتر مهم آداپتور، جریان خروجی آن می‌باشد. در یک ولتاژ خروجی مشخص، هر چه میزان جریان مصرف بار خروجی بیشتر باشد، توان مصرفی بیشتر می‌گردد زیرا توان مصرفی از حاصل‌ضرب ولتاژ خروجی در جریان خروجی به دست می‌آید. برای مثال، یک آداپتور ۱۲ ولت با جریان خروجی ۲ آمپر، توانی معادل ۲۴ وات دارد.

بازده آداپتور

بازده آداپتور، عبارت است از توان خروجی آداپتور تقسیم‌بر توان مصرفی ورودی آن. توجه گردد که همیشه، توان مصرفی ورودی بیشتر از توان خروجی آداپتور است. این اختلاف توان بین ورودی و خروجی در داخل آداپتور، به‌صورت گرما تلف می‌گردد و هر چه بازده بیشتر باشد، بهتر می‌باشد. برای مثال یک آداپتور ۱۲ ولت با بار خروجی ۲ آمپر، دارای ۲۴ وات توان خروجی می‌باشد. بازده این آداپتور، ۸۰ درصد می‌باشد که این نشان‌دهنده آن است که توان ورودی آداپتور، ۳۰ وات است و بنابراین اختلاف ۶ وات در داخل آداپتور، به‌صورت گرما تلف می‌شود. نکته جالب‌توجه، آن است که سایز آداپتور، ارتباط مستقیم به میزان این تلفات دارد.

انواع آداپتورهای ولتاژ ثابت

آداپتورهای مرسوم در بازار، به چند دسته کلی تقسیم می‌شوند که هرکدام از این دسته‌ها، کاربردهای مشخص خود را دارند که در ادامه به آن پرداخته می‌شود.

آداپتورهای دیواری

آداپتور دیواری

این نوع آداپتورها، معمولاً برای کاربردهای توان پایین استفاده می‌شوند و به‌صورت مستقیم، بر روی پریز برق قرار می‌گیرد. حداکثر توان تولیدی این نوع آداپتورها، در حدود ۲۰ وات می‌باشد. همچنین خاطرنشان می‌شود که این نوع آداپتورها، معمولاً به‌عنوان شارژر ادوات سیار و دیگر کارکردهای عادی استفاده می‌شود. این نوع آداپتورها، به‌صورت کامل پوشیده هستند و در مقابل رطوبت، مقاوم‌تر است.

آداپتورهای رومیزی

آداپتورهای رومیزی، معمولاً بیشترین استفاده را دارا می‌باشد. این آداپتور شامل یک بدنه با کانکتور خروجی و یک کابل برق ورودی می‌باشد. حداکثر توان مصرفی این نوع آداپتورها، ۱۰۰ وات می‌باشد. کارکردهای گوناگون این نوع آداپتورها، استفاده در دستگاه‌های روشنایی توان متوسط ولتاژ پایین آشپزخانه، روشنایی سرویس خواب و … می‌باشد.

آداپتورهای صنعتی بدنه فلزی

این نوع آداپتور، معمولاً دارای یک بدنه فلزی مشبک می‌باشند که باعث می‌شود تهویه و خنک‌کنندگی آداپتور، بهتر گردد که همین امر، باعث می‌شود طول عمر آن بهتر گردد. البته خاطرنشان می‌شود که به خاطر بدنه فلزی مشبک، این آداپتورها در برابر رطوبت و پاشش آب، مصون نیستند پس بایستی در جاهای خشک استفاده گردند. این نوع آداپتورها، بازده بالاتری نسبت به دو مدل قبلی دارند هرچند که قیمت بالاتری هم دارند.

مدارهای حفاظتی داخل آداپتورها

اکثر آداپتورها، ۳ گونه مدار حفاظتی داخلی دارند که از آداپتور و بار خروجی متصل به آن، در برابر خطرات محافظت می‌کنند. در زیر به این محافظت‌ها پرداخته می‌شود.

حفاظت اضافه‌بار

یک حالت عدم کارکرد، به‌وسیله جریان بار خروجی که بیشتر از مقدار مشخص است، ایجاد می‌گردد. جریان در آداپتور به یک‌میزان مشخص محدودشده است و به‌وسیله مدارهای حفاظت داخلی کنترل می‌گردد. اضافه جریان در بعضی حالت‌ها می‌تواند منجر به تخریب آداپتور شود. اتصالی بین خروجی مثبت و منفی خروجی آداپتور می‌تواند جریانی را در سیستم برقرار سازد که تنها به‌وسیله حداکثر جریان و امپدانس آداپتور محدودشده است. بدون محدودسازی، این جریان بالا می‌تواند منجر به تولید حرارت بیش‌ازحد تحمل و تخریب منبع تغذیه گردد؛ بنابراین اکثر آداپتورها، بایستی محدودکننده‌های جریان داشته باشند تا اگر جریان خروجی از میزان حداکثری بیشتر شد فعال گردد.

حفاظت اضافه حرارت

دمای بیش‌ازحد آداپتور، بایستی جلوگیری گردد یا اینکه منتظر تخریب آن شد. حرارت بیش‌ازحد می‌تواند به آداپتور و مدارات متصل به آن آسیب بزند؛ بنابراین بیشتر آداپتورها، از یک سنسور دما و مدارهای دیگر استفاده می‌کنند تا تغذیه را در دماهای بیش‌ازحد غیرفعال بسازد. در بعضی مواقع قطعات الکترونیکی استفاده‌شده در آداپتور، در برابر حرارت بالا، آسیب‌پذیر هستند. بسیاری از آداپتورها، شامل مدار حفاظت در برابر اضافه حرارت هستند که آداپتور را در صورت بروز دمای بالا خاموش می‌نماید.

حفاظت اضافه ولتاژ

این حالت عدم کارکرد، هنگامی اتفاق می‌افتد که ولتاژ خروجی بیشتر از مقدار مشخص‌شده می‌گردد که باعث تخریب بار متصل به آداپتور می‌گردد. به‌صورت عمومی، اکثر بارهای الکترونیکی، می‌توانند اضافه ولتاژ ۲۰ درصدی را بدون هر خرابی دائمی تحمل کنند. بسیاری از آداپتورها، مدارهای حفاظت در برابر اضافه ولتاژ دارند که آن را در صورت اضافه ولتاژ مشخصی خاموش می‌نماید.